Geçtiğimiz günlerde İzmir'in Buca ilçesinde bir kumpircide yemek yedikten sonra birçok kişi hastanelerin acil servisine başvurdu. Ne yazık ki, gıda zehirlenmesinden etkilenen bir kişi hayatını kaybetti ve yedikleri kumpirde Salmonella bakterisi tespit edildi. Bu üzücü olay, Salmonella enfeksiyonlarının ciddi sağlık risklerine dikkat çekti. Salmonella, dünya genelinde önemini koruyan başlıca zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) hastalıklardan biridir.
Salmonella cinsi bakteriler, gastroenterit (ishal, kusma, karın ağrısı) ve tifo gibi pek çok hastalığın etkenidir. Son yıllarda sistemik enfeksiyon şekli olan tifo daha az görülmekle birlikte, hijyen koşullarındaki iyileşmelere rağmen besin zehirlenmeleri ile oluşan gastroenterit formu birçok ülkede salgın boyutlarına ulaşmaktadır.
Salmonella doğada yaygın olarak bulunur ve insanlarda ani başlangıçlı gastroenterit, tifo-paratifo ve septisemi adı verilen ciddi enfeksiyonlara yol açabilir. Hem insanlarda hem de hayvanlarda hastalık yapabilen türleri vardır. Taşıyıcı olan insan ve hayvanların dışkısı, enfeksiyonun yayılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Salmonella bakterisi, kanatlılar, sığırlar ve domuzlar gibi çiftlik hayvanlarında bulunur. Özellikle su kaynaklarının kanalizasyon ile kirlenmesi, mikroorganizmaların gıda üretim ve tüketim zincirine kolaylıkla geçişine yol açar. Tavuk ve domuz yetiştiriciliği, bu kirlenmeden etkilenerek Salmonellozisin ana kaynağını oluştururlar.
Salmonella, çeşitli yollarla bulaşarak enfeksiyona yol açabilir. Tavukçuluk ürünlerinden yumurta başta olmak üzere, kırmızı et ürünleri, taze meyve ve sebzeler, su ve fast-food ürünleri de Salmonella salgınlarında rol oynar. Özellikle hijyen koşulları uygun olmayan restoranlarda et ve yumurta ürünlerinin yetersiz pişirilmesi durumunda, Salmonella enfeksiyonunun bulaşma riski yüksektir.
Salmonella gastroenteritlerinde bulaşma, dışkı ile kirlenmiş gıdaların ağız yoluyla alınması ile olmaktadır. Bu enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi, taşıyıcılık süresini uzatır ve ilaca dirençli türlerin oluşmasına yol açar. Bu nedenle, antibiyotik kullanımı önerilmez. Ancak, kendiliğinden düzelmenin olmadığı yüksek ateşle seyreden olgularda, ağır ishallerde ve immün sistemi bozuk olan hastalarda antibiyotik tedavisi önerilir. Salmonella'nın sebep olduğu sepsis ve lokal organ ve doku enfeksiyonlarının uygun antibiyotiklerle tedavisi gereklidir.
Salmonella enfeksiyonlarından korunma, su kaynaklarının kanalizasyon ile karışmamasına, besinlerin hijyen kurallarına uygun imalatına, satışına ve kişisel hijyen gibi birçok farklı faktöre bağlıdır.
Manisa Şehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Sevil Sapmaz Karabağ'ın açıklamaları, bu yaygın sağlık tehdidiyle mücadelede dikkat ve önleyici tedbirlerin önemini vurguluyor.
