Aman dikkat! Hava kirliliği kanseri artırıyor

SAĞLIK 6.04.2024 17:02:26 0
Aman dikkat! Hava kirliliği kanseri artırıyor

AA

Hava kirliliğinin zararlı bir kez daha ortaya konuldu.

Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) verilerine göre, her yıl 6,7 milyon erken ölümün nedeni, dış mekan ve ev ortamındaki hava kirliliği olarak gösterildi.

Dış mekan kirliliğinin 2019'da 4,2 milyon erken ölüme neden olduğu tahmin edilirken, bu ölümlerin yaklaşık yüzde 89'u Güneydoğu Asya ve Batı Pasifik'teki düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geliyor.

134 ülke sınırı aştı

İsviçre merkezli hava kalitesi teknolojisi şirketi IQAir, 134 ülke ve bölgedeki 7 bin 812 noktada bulunan 30 binden fazla hava kalitesi izleme istasyonundan elde ettiği veriler ışığında 2023 Dünya Hava Kalitesi Raporu'nu açıkladı. DSÖ standartlarına göre, hava kirliliğine yol açan 2,5 mikrondan küçük parçacık miktarını gösteren PM2,5 yoğunluğunun metreküp başına en fazla 5 birim olması gerekirken, 2023'te 134 ülke ve bölgeden 124'ünde bu sınır aşıldı.

Rapora göre, DSÖ'nün kılavuz değerini 15 kat geçerek 79,9 birimle en yüksek PM2,5 yoğunluğuna ulaşan Bangladeş, havası en kirli ülke olurken, bu ülkeyi 73,7 birimle Pakistan, 54,4 birimle Hindistan, 49 birimle Tacikistan ve 46,6 birimle Burkina Faso takip etti. Türkiye listede 20,3 birim PM2,5 yoğunluğu ile 44. sırada yer aldı.

Dünya genelinde veri paylaşımı yapan 134 ülke ve bölgeden yalnızca 10'u DSÖ'nün yıllık PM2,5 kılavuz değerini aşmadı. Fransız Polinezyası 3,2 birim PM2,5 yoğunluğu ile havası en temiz bölge olarak kayıtlara geçerken, Mauritius 3,5, İzlanda 4, Grenada 4,1, Bermuda 4,1, Yeni Zelanda 4,3, Avustralya 4,5, Porto Riko 4,5, Estonya 4,7 ve Finlandiya 4,9 birimle DSÖ'nün belirlediği sınırı aşmayan ülkeler arasında bulunuyor.

Astım hastaları dikkat!

Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) Tütün Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Nazmi Bilir, 10 mikron boyutundaki partiküllerin solunum yollarında daha üst kademelere yerleştiğini, daha küçük olan 2,5 mikron boyutundaki partiküllerin ise solunum yollarında daha uç noktalara ilerleyerek akciğere kadar ulaşabildiğini ve kansere neden olabildiğini söyledi:

"Hava kirliliği, partikül kirliliği tahriş etkisi yapar ve bunun sonucunda da orada enfeksiyonların yerleşmesi kolaylaşır. Zaten var olan enfeksiyon ya da zaten var olan bir akciğer hastalığı mesela astımlı kişilerde astım atağının alevlenmesine veya astımın atak haline gelmesine yol açabilir. Herhangi bir rahatsızlığı olmayan kişiler de eğer bu kirli havayı solumaya uzun zaman devam ederlerse irritan etkiye bağlı bu tür sorunlar yaşayabilir."

Kirli hava denildiğinde akla sadece partiküllerin değil karbondioksit, karbonmonoksit, azot oksit, sülfür oksit gibi fosil yakıtların bileşiğinde bulunan maddelerin de gelmesi gerektiğini ifade eden Bilir, bu maddelerin yanma esnasında oksijenle birleşerek havaya karışması sonucu solunum yolları aracılığıyla kalp ve solunum yolu hastalıklarına neden olabileceği uyarısında bulundu.

"Hava kirliliği, beyinden tutun mesaneye kadar, mide, bağırsak sistemlerinde kansere neden olabilir"

Hidrokarbon bileşiği olan partiküllerin, Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından kanserojen maddeler olarak tanımlandığı bilgisini paylaşan Bilir, şöyle devam etti:

"Bu partiküllerin etkisiyle en çok solunum yollarında yani gırtlakta, boğazda ve akciğerde kanserler meydana gelebilir. Bu partiküllerin vücudun başka organlarına yayılma olasılığı da vardır dolayısıyla hava kirliliği, beyinden tutun mesaneye kadar, mide, bağırsak sistemlerinde kansere neden olabilir.

Genel anlamda hava kirliliğinin önlenmesi de kanser kontrolünde önemli bir husustur. Akciğer kanseri oluşumunda bireysel davranış olarak sigara içilmesi en büyük etkendir ama sigara içmeyen kişiler de akciğer kanseri olabiliyor. Onlarda da atmosferik hava kirliliğinin etkisi olabilir."

"Vatandaşlar kirli havayı solumak zorunda kalıyor"

Hava kirliliğine karşı alınabilecek önlemler konusunda vatandaşların sınırlı imkanlara sahip olduğu değerlendirmesinde bulunan Bilir, kirli havayı süzen ve filtreleyen maskelerin 24 saat kullanılabilir olmaması nedeniyle vatandaşların kirli havayı solumak zorunda kaldığını belirtti.

Hava kirliliğini azaltma konusunda vatandaşlardan ziyade kamuya, hükümete ve sanayi kuruluşlarına yükümlülükler düştüğünü vurgulayan Bilir, sözlerini şöyle tamamladı:

"Pratik olarak fosil yakıtları kullanmayalım diyebiliriz ama kullanmak da zorundayız, en azından bugün için. Belki bundan yıllar sonra fosil yakıtlar kullanımdan kalkabilir. Kullanırken biraz daha tasarruflu şekilde davranabiliriz. Mesela toplu taşımaya öncelik vermek, yakın mesafeleri yürümek, bisiklet kullanmak gerekiyor.

Elektrikli araçlar bir çözüm olabilir mi? En azından fosil yakıt kullanmadığı için hava kirliliğine neden olmaz ama elektrik üretimi bu sefer gündeme gelecek. Elektrik üretimi için de örneğin termik santrallerde fosil yakıt kullanılıyor. Bu tesislerin bacalarına filtre takmak suretiyle hava kirliliğine yol açmalarının önüne geçilebilir."

Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
Yorumlar

Gazeteciler Konfederasyonu’ndan Basın Özgürlüğü Vurgusu

Uyuşturucuya Karşı Ortak Çıkış: “Artık Susmak Yok!”

Büyükşehir, YKS Günü Öğrencilerin Yanındaydı

Yusuf Furan: “Çocuklarımızı Rekabetin Değil, Rehberliğin Merkezine Koymalıyız”

YKS’nin İlk Oturumu TYT Tamamlandı

29 Ekim Kadınları Derneği Merhum Ferdi Zeyrek’in anısına lokma hayrında bulundu

Özgür Özel, Ferdi Zeyrek’in Kızını Sınav Sabahı Yalnız Bırakmadı

Başkan Melih Kuru’dan Karne Günü Mesajı

AKHİSAR’IN YENİ BELEDİYE BAŞKANI EKREM KAYSERİLİ OLDU

Kariyer Fuarı İş Arayanlarla İşverenleri Buluşturdu

ŞEHZADELER BELEDİYESİ'NDEN MEHMET GÜZGÜLÜ ANISINA HELVA HAYRI

YUNUSEMRE’NİN MİNİKLER BELGELERİNİ ALDI

Büyükşehir Belediyesi YKS’de Öğrencilerin Yanında

İtfaiyeden Anız Yangını Uyarısı

YUKUT DAKE EĞİTİMİNİ TAMAMLADI

Manisa’da 2025 Yılı Yol Çalışmaları Hız Kesmeden Sürüyor

Arınç’tan Manisa’da Anlamlı Ziyaretler: KADEM’e Destek, Aileye Ortak Sevinç

Türk Haber-Sen’den Korsan Servise Sert Tepki: “Çalışanlarımızın Can Güvenliği Görmezden Gelinemez”

Güzelyurt Mahallesi'nden Merhum Ferdi Zeyrek İçin Lokma Hayrı

Özgür Özel’den Sert Çıkış: “Re’sen Soruşturmayı Benden Başlatsın”

Turgutlu Devlet Hastanesi'nde Yeni Dönem: Başhekimlik Görevine Op. Dr. Engin Pabuşcu Atandı

CBÜ Spor Bilimleri Fakültesi’nde Mezuniyet Coşkusu

MCBÜ Tıp Fakülteli Genç Hekimler Sağlık Ordusuna Katıldı

Eğitim-İş’ten Sert Yıl Sonu Raporu: “Tekinsiz Eğitim, Tekinsiz Gelecek”

Manisa’da Yasadışı Kenevir Ekimine Karşı Hava Destekli Denetim

Yunusemreli Judocular 19 Madalya ile Mardin Yolcusu

Manisa Güreş Eğitim Merkezi’ne 13,5 Milyon TL’lik Ek Bütçe

Turgutlu’da Miniklerin Mezuniyet Coşkusu

LGC Turgutlu Belediyespor Ya Tamam Ya Devam Diyecek

Gelecek Partisi Manisa Teşkilatı’ndan Ankara Çıkarması

Yükleniyor